Kolon ve Rektum Kanserinden Korunmak İçin Ne Yapılmalıdır?

Genel

Kolon ve Rektum Kanserinden Korunmak İçin Ne Yapılmalıdır?

Kolorektal kanser( Kalın barsak kanseri ) en sık rastlanan kanser türlerinden birisidir ve sindirim sistemi kanserleri arasında ilk sırada yer alır. Erken teşhiş edildiğinde tedavi edilebilen bir hastalık olan kolorektal kanserlerde erken teşhis için tarama programları uygulanmaktadır. Gaytada gizli kan bakılması ve kolonoskopi başlıca tarama yöntemleridir. Bunun yanısıra henüz yaygın olarak kullanılmasa da kan dolaşımında bulununan tümör hücrelerinin genetik olarak tespit edilmesine yönelik testlerde geliştirilmektedir.

Kolorektal kanser gelişiminde birçok farklı faktör rol oynar. Bunların arasında genetik yatkınlık gibi değiştirilemeyecek faktörlerin yanı sıra birçok değiştirilebilecek faktör mevcuttur. Değiştirilebilecek faktörlerin başında diyet alışkanlıkları ve hayat tarzı gelmektedir.

Kolon ve rektum kanserinden korunmada beslenme anahtar bir rol oynar. Yüksek miktarda kırmızı/ işlenmiş et tüketimi, yağ, şekerli yiyecekler, işlenmiş tahıllar, düşük lifli diyet, az miktarda sebze ve meyve tüketilmesi kolorektal kanser gelişimini arttırır. Bununla birlikte, sigara, alkol tüketimi, hareket azlığı ve obezite de bu hastalığın gelişimine katkıda bulunur.

İdeal kilonun korunması kolorektal kanser gelişimi ve nüksünü azaltmada etkindir. Vücut kitle indeksini hedef aralık olan 18.5 – 25 kg/ m2 düzeylerinde tutulması, obezhastalarda bu düzeye gelmese bile vücut ağırlığının % 10 azaltılması kanser riskini azaltacaktır. Fiziksel olarak aktif bir hayat sürdürmek de birçok hastalık gibi kolon ve rektum kanseri gelişim riskini azaltmakta ve egzersiz yapılması kolorektal kanserli hastalarda kas kuvvetini artırmakta, kalp ve solunum sistemini desteklemekte , duygusal stresi ve tükenmişlik hissini azaltmakta ve uyku kalitesini arttırmaktadır.

Yüksek lifli diyet, yeterli miktarda alınan kalsiyum, D-vitamini, özellikle ceviz, ayçekirdeği, keten tohumu ve balık gibi besinler ile alınan Çoklu zincirli doymamış yağ asitleri kolorektal kanser gelişmini azaltabileceği gözlenen besinlerdir. Yine zerdeçal ve resveratrol ( kırmızı ve mor üzüm kayanklı) gibi fitokimyasallarında hastalık gelişimini önlemede etkinliği mevcuttur.

Aspirin kullanımı ile ilgili çeşitli çalışmalar farklı sonuçlara ulaşmıştır. Ancak yakın zamanlı çalışmalarda uzun süre düşük doz kullanımın koruyucu etkisi olduğu gösterilmiştir. Yüksek dozda kullanılan aspirinin yan etkileri olduğu ve kolorektal kanser gelişimi önlemede ideal doz miktarı belirlenememiş olsa da risk ve yarar değerlendirmesi sonrası uzun süreli ve düşük dozda kullanımı halen önerilmektedir.