Stoma İle Yaşam

Genel

Stoma İle Yaşam

Stoma yani açılması yani halk arasında barsağın torbaya alınması olarak bilinen işlem , bazı sindirim sistemi veya boşaltım sistemi ameliyatlarında , barsağın bir kısmının geçici ve ya kalıcı olarak karın ön duvarına ağızlaştırılması işlemidir. Bu işlem sayesinde idrar veya gayta, karın ön duvarına yapıştırılan özellikli torbaların içerisine alınır. Bu işlem çoğu zaman planlı olarak yapılır ancak nadiren acil olarak yapılması gerekebilir. Dünya üzerinde milyonlarca birey stoma ile yaşamaktadır. Stoma açılmasının fizyolojik olarak vücut üzerinde bir takım etkileri vardır yine bireyin sosyal yaşamını etkileyebilen ve beden algısı üzerinde olumsuz etkileri olabilen bir durumdur. Ancak uygun şekilde açılmış bir stoma bu etkileri en aza indirecektir.

Stoma açılmadan önce stoma yerinin belirlenmesi en önemli basamaklarda birisidir. Bu işlem ameliyat öncesinde bireyin hangi elini kullandığı ve motor fonksiyonlarının değerlendirildiği, vücut yapısının incelenerek ayakta, oturarak ve yatar pozisyonda stomanın bakım ve torba değişiminin bireyin kendisi tarafından rahatlıkla yapılabileceği noktayı belirlemek ile başlar. Ameliyat öncesinde belirlenen bu noktadan stoma açmak komplikasyonları azaltmada kolay ve etkin bir yöntemdir.

Ameliyat sırasında ise uygun teknik ile stomanın açılması hem ameliyat sonrası bakımı kolaylaştırmak hem de stomaya bağlı komplikasyon gelişimi önlemek için bir diğer önemli basamaktır.

Stoma açıldıktan sonraki dönemde bakımın nasıl yapılacağı, hangi ürünlerin ne şekilde, hangi sıklıkta kullanılacağı, ürünlerin olası yan etkileri ( alerjik reaksiyonlar gibi ) ve stomaya bağlı gelişebilecek olumsuz durumlar( ciltteki değişiklikler , stoma kenarında fıtık gelişimi v.b ) bireye detaylı olarak anlatılmalıdır.

Bu dönemde bireylerin bir takım kaygılar yaşaması son derece doğaldır. Bu kaygılarını gidermeye yönelik destekler ile zaman içerisinde bireyin bu kaygıları azalacaktır. Stoma açılmasının hastanın ibadet etmesinde veya sosyal yaşamını kısıtlamasını gerektirmediği uygun önlemler ile bireyin iş ve sosyal hayatının devam edeceğinin anlatılması önemlidir. Stomanın kapatılması mümkün ise buna yönelik planlamalar ve olası zamanlama için de bireyin ameliyat öncesinde bilgilendirilmesi çoğu zaman sürecin daha kolay yönetilmesini sağlar.

Stomalı bireyler stomanın fizyolojik etkileri açısından yakın takip edilmeli ve olası sorunlarda erken dönemde müdahale edilmelidir. Bu bireylerin özellikle beslenmesinde dikkat etmesi gereken konularda bilgilendirilmesi ve olası sorunlarda hekimine erken dönemde ulaşabilmeleri sağlanmalıdır. Yine bakım sırasında yaşamaları olası sorunlarda stomaterapistleri ile yakın temasta olmaları hayat kalitesini arttırır.